'Oku 'oatu e fakamālō kia Brian Besoul Tasoni ko 'ene kīpooti Tonga laulōtaha 'oku ngāue 'aki 'i 'apí ní. Ko e ngāue fakafo'ituitui pē eni, pea ʻoku tuotuai pē 'o fakatatau ki he taimi 'oku lava ma'u ki aí. Ko e koloa pē ʻa e Tonga, pea molimoli atu ke tau laukau mo fiefia kotoa pē ai.

Lea 'Uhinga: Fakatātā: Afeitaulalo: Ko e loto tokanga mo fietokoni ki he kau faingata'a'ia mo e kau tukuhausiá. 'Eiki afeitaulalo mu'a 'o fakamolemole'i 'emau ngaahi tō nounoú. 'Āhua: Hoha'a pe nofo ta'emanonga. Na'e 'āhua holo heni 'a Sione hono …

ʻOku 'i ai mo e fakamatala 'oku pehe ko Langi Kavaliku 'a e fuofua Tonga ke ma'u hono mata'itohi faka-Palōfesa 'i he ngaahi ta'u ki mu'a 'i he 1969. ʻOku hiki mai pē 'a e ngaahi fakamatalá kae hokohoko atu hono vakai mo fakafehoanaki 'o e ngaahi ma'ungatalá. (Church & State in Tonga, Sione Latukefu, 1974, p76) 1961

Ko e Lea Tonga´ Fakafe'iloaki Kalama Lea Motu'a Lea Mei Muli Tu'i Hou'eiki Kakai Palōveape Kananga Fakamalanga Hiva moe Tā'anga Hingoa. Taimi. ... Ko e ngaahi lea eni 'e ni'ihi 'oku faka'aonga'i ki he ngaahi tu'unga kehekehe 'o e nofo 'a e …

Koe lulu koe manupuna na'e faka'ofo'ofo'ia ai 'ae Tonga koe ma'a mo hinehina hono fulufulu. Tokua koe tupu'anga 'oe lea ni koe mali (pe ta'ane 'i he lea fakahouhou'eiki) 'a Fifitapuku Tu'iha'angana moe Tu'itongafefine ko Fatafehiolapaha.

Fakamālō ki he Siasi Uēsiliana Tau'atāina 'o Tongá, ʻi hono pulusi ʻo e ngaahi nouti Tonga ne mau ngāue ʻakí, ʻa ia ʻoku makatuʻunga ai mo e ngaahi fakamatala 'i he ngaahi peesí ní. Ko e fa'ahinga ngāue ia 'oku totongi mamafa hano fakahoko he ngaahi 'ahó ni ka ne fakalava fakama'ama'a pe 'e he Siasi ma'a kimautolu, ko e 'ofa he ...

Ka fā'ele ha fefine pea mate na'e fa'a lea ange leva e maa'uli sai pe he to e fā'ele pē ia. Neongo ka ko ha mo'oni, na'e kei faingata'a pē ke lelu ai e mamahi 'a e fefine fā'elé. Ko e feinga ke fakanonga ki ha me'a 'oku 'ikai faingofua ke ma'u ai ha nonga.

Cockers of Tonga Fale o Vave Fale'osi Lupemu'a Ha'angana Lalave: Kaivai Ngangatu Koloatuku 'a Mekemeke Kolonga Hulihuli Malu o 'Uiha Matakiniua Navosa: Motu 'a Puaka Okoa Koloa Takuilau Palataha 'i Ono'aho Tangi mai ke ta Fihi Tangulu o Tefisi: Skeens of Tonga Tauhola 'i Vailahi Toa ko Tavakefai'ana Tokemoana Laukau Ūngia 'o Uhi

Ko e fa'unga lea maheni 'oku ngāue 'akí ko e "leveleva e malanga kau tatau atu." Ko hono ʻuhinga pē te ke mālōlō ā ai kae tuku hoʻo lea ke aʻu ki he faʻahinga ʻoku ke lea ki ai ke lava haʻanau fakakaukau ki ai pe tali mai.

Koe tu'anaki koe lea motu'a ki he falala pe fakatu'otu'a pe ko ha'ate 'amanaki 'oku tuku ki ha taha. 'A ia koe fakalea 'e taha ki he paloveape ni koe "falala kia 'Auka". Ko ha taha kuo te falala ki ai ka kuo 'alu ia 'o fakahoko ha me'a na'e 'ikai te te loto ki ai. Tuku ho'o 'uke kia Maui´